Maxaa keeno hurdo la,aanta

 Hurdo la’aantu waxay ka dhalan kartaa dhowr sababood, waxaana ka mid ah:

1. Culeys iyo walbahaar (Stress and Anxiety): Xaaladaha culus ee nafsiga, sida walbahaarka ama niyad-jabka, waxay saameyn kartaa hurdada. Marka qofku uu ka walwalsan yahay arrimo gaar ah, waxaa laga yaabaa inuu ku adkaado inuu seexdo ama uu hurdo si fiican u yeesho.

2. Xaalado caafimaad (Health Conditions): Xanuunada ama dhibaatooyinka caafimaad sida xanuunka, neefta, ama xanuunada kale ee jirka ayaa sidoo kale saameyn kara hurdada. Sidoo kale, xanuunada maskaxda sida walbahaarka ama niyad-jabka waxay saameyn ku yeelan karaan hurdada.

3. Isticmaalka maandooriyaha (Substance Use): Isticmaalka qamriga, sigaarka, iyo kafeega waxay carqaladeyn karaan hurdada. Kafeega iyo maandooriyeyaasha kale waxay kiciyaan maskaxda waxayna hagaajin karaan hurdada, gaar ahaan marka la isticmaalo fiidkii.

4. Saacadaha hurdada ee aan joogtada ahayn (Irregular Sleep Schedule): Haddii qofku uu leeyahay jadwal hurdo oo aan joogto ahayn, sida shaqooyinka habeenkii ama safarada kala duwan, waxay saameyn kartaa saacada hurdada ee dabiiciga ah (circadian rhythm), taas oo keeni karta hurdo la’aan.

5. Dhibaatooyinka maskaxda (Mental Health Issues): Xanuunada sida niyad-jabka (depression), walbahaarka (anxiety), iyo PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder) waxay badanaa keeni karaan hurdo la’aan. Xanuunada maskaxda waxay sababaan faragelin ku timaada maskaxda, taasoo keeneysa in qofku uu ku adkaado inuu seexdo.

6. Dhibaatooyinka deegaanka (Environmental Factors): Xaalada deegaanka, sida qaska badan, heerkulka aan fiicnayn (aad u kulul ama aad u qabow), iftiinka badan ee habeenkii, ama dhawaaqyada kale waxay ka dhigi karaan hurdada mid aan raaxo lahayn.

7. Cuntada iyo cabitaannada (Diet and Drinks): Cunista cuntooyinka qaarkood (sida cuntada culus ama spice-ka) iyo cabitaanka kafeega, shaaha, ama cabitaannada leh kafeeyiin waxay carqaladeyn karaan hurdada. Haddii la cuno cuntada ama cabitaannadaas daqiiqado yar ka hor hurdo, waxay sababi karaan hurdo la’aan.

8. Da’da iyo isbeddelada jirka (Age and Physical Changes): Dadka qaangaarka ah waxay badanaa la kulmaan isbeddelo ku saabsan hurdada. Sidoo kale, xanuunada qaarkood ee la xiriira da’da sida arthritis ama dhibaatooyinka kale ee jirka ayaa saameyn ku yeelan kara hurdada.

9. Dhibaatooyinka maskaxda ee la xiriira saacada gudaha (Circadian Rhythm Disorders): Saacada gudaha ee jirka, taasoo go’aamisa xilliga hurdada iyo caajiska, waxaa laga yaabaa in la carqaladeeyo haddii qofku uu shaqeeyo habeenkii ama uu safro.

10. Fadlaninta muuqaalka (Overstimulation): Isticmaalka aaladaha elektarooniga ah sida taleefannada, kombuyuutarrada, iyo telefishinka ee habeenkii ayaa sababi kara stimulan aad u badan, taasoo carqaladeysa hurdada. Iftiinka buluuga ah ee ka soo baxa aaladahan wuxuu carqaladeeyaa saacada dabiiciga ah ee hurdada.

Hurdo la’aantu waxay noqon kartaa mid kumeelgaar ah ama joogto ah. Haddii hurdo la’aantu noqoto mid sii socota, waxaa muhiim ah in qofku raadiyo xalal caafimaad, sida helitaanka daryeel caafimaad ama isbeddelada qaab nololeed.

Qoraa (MASLAH DAHAIR OSMAN )